Bot Hangi Koridorda? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Perspektifinden Bir İnceleme
Toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve çeşitliliği tartışmak, her geçen gün daha fazla anlam kazanan bir konu. İstanbul sokaklarında, toplu taşımada veya işyerlerinde karşılaştığım pek çok sahne, bu meselelerin ne denli karmaşık ve derinlemesine bir hal aldığını gösteriyor. Çoğu zaman fark etmesek de günlük yaşamın her anında toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adaletle ilgili mesajlar alıyoruz. Bu yazıda, “Bot hangi koridorda?” sorusunu toplumsal cinsiyet ve çeşitlilik perspektifinden ele alacak ve sokaktaki, toplu taşımadaki ve işyerindeki gözlemlerimle bu meseleyi daha somut hale getireceğim.
Toplumsal Cinsiyetin Sokaklardaki Yansımaları
İstanbul’da her gün yürüdüğüm sokaklarda, karşılaştığım insan profilleri bana toplumsal cinsiyet eşitsizliğini en net şekilde hissettiriyor. Özellikle kadınların sokaklarda daha dikkatli hareket etmeleri gerektiğini sürekli duyuyorum. Toplu taşıma araçlarında, kadına yönelik taciz ve şiddet olayları hala ciddi bir sorun. Ancak bu, sadece kadınlar için değil, tüm toplumu etkileyen bir mesele. Bir kadının bir sokakta yalnız başına yürürken hissettiği güvensizlik, onun hayatını ve hareket alanını kısıtlıyor. Peki, “Bot hangi koridorda?” sorusunun cevabı bu durumda nasıl şekilleniyor?
Bu soruyu toplumsal cinsiyet perspektifinden ele alırsak, kadınların sosyal yaşamda, kamu alanlarında veya iş hayatında ne kadar daha fazla kısıtlamaya tabi tutulduğunu görebiliriz. Kadınların gündelik yaşamda yaşadığı ayrımcılık, onları daha fazla eve, daha fazla güvenli alanlara mahkum ediyor. Erkekler ise toplumun geneline bakıldığında daha özgür ve daha az riskli bir alanda hareket etme şansına sahip.
Çeşitliliğin Kapsayıcı Olmayan Yüzleri
Toplumda, belirli grupların kendilerine ayrılan “koridorlarda” daha fazla varlık gösterdiğini fark ediyorum. Örneğin, toplu taşımada yaşadığım deneyimlerde, genç erkeklerin çoğu zaman diğer yolculara göre daha geniş alanlar kapladığını gözlemliyorum. Bu, toplumsal cinsiyet rollerinin bir yansıması olarak, toplumun erkekleri daha fazla alan hakkı tanımaya eğilimli olduğunu gösteriyor. Kadınlar ve LGBTİ+ bireyler genellikle daha dikkatli ve geri planda kalmaya çalışırken, erkeklerin bu alanlarda kendilerini daha rahat hissetmeleri toplumsal normlarla doğrudan ilişkili.
Bunun yanı sıra, farklı etnik kökenlerden gelen bireylerin de toplumsal yapının farklı “koridorlarına” yerleştirildiğini söyleyebilirim. Her gün işe giderken, çeşitli mahallelerden gelen insanları toplu taşımada görmek, sosyal çeşitliliğin nasıl ayrıştığını anlamama yardımcı oluyor. Örneğin, İstanbul’un bazı semtlerinde büyüyen kişiler, daha farklı bir sosyal deneyime sahipken, başka semtlerdeki bireyler daha farklı sorunlarla mücadele edebiliyor. Toplumun bu farklı gruplara karşı gösterdiği tutumlar, onları farklı koridorlara yerleştiriyor. Kimisi daha görünür, kimisi daha geri planda kalmaya zorlanıyor.
Sosyal Adaletin Günlük Hayattaki Yansıması
Sosyal adaletin toplumsal yaşamda ne denli önemli olduğu bir kez daha karşımıza çıkıyor. Bu adaletin sağlanmadığı durumlar, insanların daha eşitsiz bir şekilde ayrılmalarına neden oluyor. Örneğin, işyerlerinde kadınların erkeklerle aynı pozisyonlara gelmesi hala oldukça zor bir durum. Toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda ciddi eksiklikler var. Çalışanların farklı cinsiyetlerden gelmiş olmalarına rağmen aynı fırsatları bulamamaları, onları birer robot gibi aynı “koridorlarda” hareket etmeye zorlayabiliyor.
Bir başka örnek de, toplu taşımadaki yaşanan yer değiştirme mücadeleleri. Birçok kez kadınların, yaşlıların ya da engelli bireylerin yerlerini savunmaya çalıştıkları sahnelerle karşılaştım. Bu, sadece fiziksel bir mücadele değil; aynı zamanda toplumsal adaletin, en temel hakların bile nasıl ihlal edildiğini gösteren bir tablo. Toplumda, farklı bireylerin kendi alanlarına saygı gösterilmesi gerektiği düşüncesi, sosyal adaletin bir parçası olmalı.
Sonuç Olarak: Bot Hangi Koridorda?
“Bot hangi koridorda?” sorusu, toplumsal yapının derinliklerinde var olan eşitsizlikleri ve önyargıları sorgulamak için çok değerli bir metafor olabilir. Kadınlar, LGBTİ+ bireyler ve farklı etnik kökenlerden gelen insanlar, genellikle toplumun belirlediği dar sınırlar içinde yer almak zorunda bırakılıyorlar. Sokakta, toplu taşımada, işyerlerinde, her alanda daha fazla adaletli bir düzenin kurulması gerektiği aşikar. Toplumun her bireyi için daha kapsayıcı, eşit ve adil bir düzen, “bot”ların her birinin kendi koridorunda eşit şekilde hareket etmesini sağlamakla mümkün olabilir. Her birey, toplumsal normların dışında da kendine ait bir alan bulabilmeli ve özgürce var olabilmelidir.